همشهری آنلاین: حالا دیگر با یک گوشی و یک تبلت به‌راحتی می‌توانند وارد دنیای وسیعی از اطلاعات شوند، دنیای وسیع و البته پر از شگفتی و نکات جدید. همین دنیا و وسعت و شگفتی است که رودررویی با آن خیلی از خانواده‌ها را نگران کرده است. اینکه در این دنیا چه می‌بینند و چه پنجره‌هایی رو به شگفتی برایشان باز می‌شود.
پدر و مادرها شاید بتوانند به‌طور فیزیکی از فرزندانشان در مواجهه با خطر مراقبت کنند اما خطر فضای مجازی را چطور می‌توان برای همیشه از بین برد؟ چطور می‌توان به کودکان آگاهی داد و آن‌ها را در این دنیای بزرگ و شبکه جهانی امن نگه داشت؟ بررسی‌های «NSPCC» بین ۲۰۰۰ نفر از والدین کودکان هشت تا سیزده ساله نشان داد که خیلی از آن‌ها نمی‌دانند درباره فضای مجازی چگونه با فرزندانشان صحبت کنند و چگونه به آن‌ها ایمنی بدهند.
در این نظرسنجی مشخص شد که ۹۱ درصد از کودکان هشت‌ساله حداقل یک‌بار در هفته از اینترنت البته بدون آگاهی پدر و مادر استفاده کرده‌اند. نزدیک به ۳۱ درصد از والدین هم اعتراف کرده‌اند که از فرزندان بزرگ‌تر یعنی خواهر و برادر بزرگ‌تر کودک که تجربه‌ی استفاده از اینترنت دارند، خواسته‌اند تا به سؤال‌های آن‌ها درباره فضای مجازی جواب بدهند. علاوه بر این ۱۶ درصد از والدین گفته‌اند که آن‌ها با اعتمادبه‌نفس بیشتری می‌توانند درباره‌ی خطرهای دنیای واقعی با کودکانشان صحبت کنند تا خطرات احتمالی دنیای مجازی و اینترنت و زندگی آنلایشن.
آموزش آنلاین مهم‌تر از قبل
کارشناسان این مؤسسه هشدار داده‌اند که کودکان به‌طور بالقوه از توصیه‌های پدر و مادر استقبال می‌کنند و بهتر است زمانی که کودکان آنلاین می‌شوند، والدین ضمن حمایت نامحسوس از آن‌ها درباره‌ی فضای مجازی با آن‌ها صحبت کنند و این موضوع را نادیده نگیرند. خطرهایی که کودکان را در اینترنت تهدید می‌کند، بیشتر به نقض حریم خصوصی و استفاده و استثمار از کودکان برمی‌گردد.
خطرهایی که یک کودک ناآشنا به فضای مجازی هیچ خبری از آن ندارد و فقط با راهنمایی پدر و مادر است که می‌تواند با خیال راحت پنجره‌های وب را باز کند و وارد دهکده‌ی جهانی شود. والدین با روش‌های مختلفی می‌توانند فرزندانشان را از سنین پایین با خطرهایی که در فضای مجازی وجود دارد، آشنا کنند.
پیشگیری از درمان بهتر است
به کودکانتان بگویید کسانی که مخاطب آنلاین هستند، همیشه آن فردی نیستند که ادعا می‌کنند. مثلاً بارها دیده شده مردها خودشان را جای دخترها جا زده‌اند یا دختری خودش را یک مرد جوان معرفی کرده است و...
اسرارشان را برای خودشان نگه دارند. باید به فرزندانتان آموزش بدهید اطلاعات شخصی‌شان را در فضای مجازی محرمانه نگه دارند و در دسترس و دید عموم نگذارند.
برای کودکان زیر هشت سال هیچ‌وقت ایمیل شخصی نسازید و از آن‌ها بخواهید برای ثبت نام در شبکه‌های اجتماعی از ایمیل خانوادگی استفاده کنند.
از کودکتان بخواهید اگر از طرف کسی به جایی دعوت شدند، حتماً به شما بگویند. یعنی از آن‌ها بخواهید برای دیدار با کسانی که در فضای مجازی هستند مثل افراد واقعی از شما اجازه بگیرند. به کودکانتان آموزش بدهید آن‌ها نباید از هرکسی اطاعت کنند. ممکن است کودک شما در فضای مجازی از طرف یک آدم غریبه تحت‌فشار قرار بگیرد تا مجبور به انجام کاری شود. قبل از انجام هر کاری، موضوع را حتماً با شما در جریان بگذارد تا اگر قرار است اقدامی انجام شود، از طرف شما باشد.
این موضوع را بدون توجه به سن کودک مدام تکرار کنید تا کودک آن را درک کند.
به کودکتان بگویید زورگویی‌های اینترنتی را و هرچه تهدید و ناسزاگویی است، حتماً به شما خبر بدهند.
رایانه‌ای را که کودک از آن استفاده می‌کند، در اتاق شخصی‌اش نگذارید. رایانه را به‌عمد در جایی بگذارید که بقیه خانواده هم حضور دارند، یعنی با یک سر چرخاندن بتوانید صفحه مانیتور را ببینید. سعی کنید ارتباط نزدیکی با کودکتان داشته باشید تا کودک همیشه به شما اطمینان داشته باشد و به‌راحتی پیام‌ها و خبرها و رفتارهایی را که در فضای مجازی می‌بیند، با شما در جریان بگذارد.
مطمئن باشید که فرزندانتان به حساب‌های کاربری شما دسترسی ندارند. مثلاً حساب کارت‌های اعتباری یا اطلاعات بانکی‌تان را درجای مطمئنی ذخیره کنید.
استفاده از رایانه و اینترنت را برای فرزندانتان قانونمند کنید. یعنی اینکه باید قبل از استفاده بدانند اجازه‌ی انجام چه فعالیت‌هایی را دارند. برای بچه‌های زیر دوازده سال باید قوانین مشخصی برای استفاده از اینترنت بگذارید.
یعنی باید تحت نظارت کامل فعالیت اینترنتی انجام بدهند، به این صورت که فعالیت آن‌ها در فضای مجازی باید از نظر زمان و موضوع حتماً با نظارت کامل والدین انجام شود. در این مورد با فرزندتان شفاف برخورد کنید، بهتر است بداند که کنترل می‌شود.
برای استفاده از اینترنت وقت و روز مشخص کنید. مثلاً چند روز در هفته و در آن چند روز، چند ساعت می‌توانند پای اینترنت بنشینند. مثلاً بیشتر از دو ساعت در روز برای کودکان زیر دوازده سال زمان زیادی است. سعی کنید در این زمان نظارت محسوس هم داشته باشید.
اگر از آن دسته پدر و مادرهای استرسی هستید و مدام دلتان شور می‌زند، بهتر است کاری کنید که کودکتان همزمان با شما از رایانه و البته اینترنت استفاده کند، این‌گونه عوارض احتمالی استفاده از رایانه و اینترنت کمتر می‌شود.
برنامه‌هایی در بازار رایانه عرضه شده که می‌توانید با آن دسترسی کودکان را به فضای مجازی کنترل کنید. یعنی اینکه متوجه می‌شوید کودکتان در دو، سه ساعتی که پشت رایانه نشسته، وارد چه صفحه‌هایی شده و چه بازی‌هایی انجام داده است. کودکان هیچ تجربه‌ای از اینترنت و مشکلات آن ندارند، به همین دلیل اگر اشتباهی داشته باشند، سعی می‌کنند آن را پنهان کنند.
مثل‌اینکه به‌اشتباه وارد سایت نامناسبی شده باشند یا به‌اشتباه ایمیلی فرستاده باشند و... یک‌بار برای همیشه این موضوع را روشن کنید که حتماً با شما صداقت داشته باشند. به فرزندتان بیاموزید قبل از اینکه مشکل بزرگی پیش بیاید آن را با شما مطرح کنند.
حتماً حواستان به هشدارها و علائم صفحه‌ها باشد. سایت‌ها و فضاهای مجازی که استفاده از آن‌ها برای نوجوانان مجاز است، به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند برای کودک زیر ده سال هم مجاز باشد.
یادتان باشد اگر شما تمام‌وقت پشت رایانه می‌نشینید و اوقات فراغتی با خانواده ندارید، پس چطور می‌توانید از فرزندتان بخواهید زمان محدودی در اینترنت باشد؟ با محدودیت‌هایی که برای خود در مورد استفاده از رایانه و فضاهای مجازی می‌گذارید، می‌توانید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید.
پدر و مادر همیشه الگوی فرزندانشان هستند، اگر مدام از شبکه‌های مجازی صحبت کنید و حواستان به عکس گرفتن و کامنت گذاشتن و کامنت گرفتن باشد، آن‌ها هم می‌خواهند این فضا را تجربه کنند، پس بهتر است جلوی فرزندتان کمتر به این سایت‌ها و شبکه‌ها بروید و کمتر درباره‌ی عکس و کامنت و لایک صحبت کنید.
مطمئن شوید فرزندانتان قوانین اینترنت را اجرا می‌کنند. مثلاً بعضی از شبکه‌های اجتماعی محدودیت سنی دارند و کودکان زیر سیزده سال را نمی‌پذیرند؛ خیلی از بچه‌ها به دلیل کنجکاوی، سن خودشان را به دروغ، بالاتر می‌گویند و وارد این شبکه‌ها می‌شوند که خیلی به درد سن و سالشان نمی‌خورد.
قبل از اینکه کودکتان را با اینترنت و فضای مجازی تنها بگذارید، مطمئن شوید که با صداقت همه فرم‌ها را پر می‌کند.
اینترنت را با کودکتان قسمت کنید. انگار که می‌خواهید برای کودکتان قصه بگویید، با این روش در بازی‌ها و نرم‌افزارها و فیلم‌هایی که می‌بیند، سهیم می‌شوید. اجازه بدهید کودک درباره‌ی چیزهایی که می‌بینید با شما صحبت کند و شما هم با علاقه به حرف‌هایش گوش بدهید، انگار که به شنیدن آن علاقه‌مند هستید و از آن لذت می‌برید.
کودکتان را تشویق کنید تا بیشتر با شما از تجربیاتش بگوید و با جمله «از اینکه این صفحه رو به من نشون دادی» یا «چه خوب شد که پرسیدی» او را سر وجد بیاورید. با این رفتارهای مثبت کودک یاد می‌گیرد، همیشه درباره‌ی فضاهایی که تجربه می‌کند با شما صحبت کند.
سوءاستفاده جنسی در اینترنت
بیشتر سوءاستفاده‌های اینترنتی غیرفیزیکی شروع می‌شوند. مثل گرفتن عکس‌های خصوصی از بچه‌ها و بعد از طریق تهدید و حق‌السکوت ممکن است به سوءاستفاده‌ی فیزیکی منجر شود. مثلاً از کودک می‌خواهند جلوی دوربین با لباس نامناسب و یا حتی برهنه ژست بگیرد و برای آن‌ها بفرستد. نام این عمل تجاوز مجازی است.
تجاوز مجازی‌ای که ممکن است به تجاوز فیزیکی هم ختم شود. در این اقدامات معمولاً فرد متجاوز از درِ دوستی با کودک وارد می‌شود و سعی می‌کند اعتماد او را جلب کند. آمار نشان می‌دهد که گزارش‌های مربوط به سوء استفاده‌ی جنسی از کودکان به‌طور چشمگیری در بیشتر کشورها افزایش داشته و جرائم گزارش‌شده به پلیس، فقط بخش کوچکی از این جرائم را نشان می‌دهد، بنابراین بیش از قبل نظارت و کنترل والدین را در استفاده کودکان از اینترنت جدی و ضروری می‌کند.
کودکان در سنین مختلف از اینترنت چه استفاده‌هایی می‌کنند؟
۵ تا ۶ سالگی
این سن زمان مکاشفه‌ی کودکان است. یعنی دلشان می‌خواهد به هر چیزی سرک بکشند. به همین دلیل والدینی که مدام از اینترنت استفاده می‌کنند باید حواسشان به فرزندانشان باشد، یعنی بهتر است کمتر جلوی چشم او پشت رایانه بنشینند و سعی کنند اگر کودک سؤالی درباره اینترنت و رایانه می‌پرسد به‌سادگی به او جواب بدهند.
۷ تا ۸ سالگی
شیطنت و پنهان‌کاری بچه‌ها کم‌کم از این سن شکل می‌گیرد. ممکن است به‌تنهایی و دور از چشم پدر و مادر وارد اتاق‌های گفت‌وگو و سایت‌هایی بشوند که مناسب سن و سالشان نیست. گزارش‌های فعالیت‌های آنلاین می‌تواند در طول این سنین، مفید باشد.
۹ تا ۱۲ سالگی
دوره قبل از نوجوانی، یعنی زمانی که بچه‌ها می‌خواهند از هر چیزی سر دربیاورند. باید به آن‌ها آموزش بدهید فقط از سایت‌ها و بازی‌های مخصوص کودکان ۹ تا ۱۲ سال استفاده کنند. همچنین والدین می‌توانند با استفاده از ابرازهای کنترلی، دسترسی به بعضی سایت‌ها و موضوعات را مسدود کنند.
۱۳ تا ۱۷ سالگی
نوجوانان در این سن همیشه مهارت بیشتری از والدین خود در استفاده از اینترنت و رایانه دارند، پس اینجا باید والدین باید نقش فعال‌تری در هدایت نوجوانان برای استفاده از اینترنت داشته باشند... رعایت جدی قوانین که بین کودکان و والدین موافقت شده و مرور گزارش‌های فعالیت‌های آنلاین فرزندان بسیار مهم است.
نظر شما